Καλώς ήρθατε στο Γυμνάσιο Γραβιάς

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΡΟΜΠΟΤ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

Το επεισόδιο αυτό της σειράς «Η άγνωστη Ελλάδα» ξεκινά με τη δραματοποιημένη αναπαράσταση της ανακάλυψης του μηχανισμού των Αντικυθήρων, ενός γεγονότος που αποτέλεσε σταθμό στη σύγχρονη έρευνα της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας. Ακολουθεί η παρουσίαση των μυθολογικών αναφορών που σχετίζονται με την εξέλιξη της τεχνολογίας και στη συνέχεια παρουσιάζονται τα σημαντικότερα τεχνολογικά επιτεύγματα της Αρχαιότητας. Το επόμενο μέρος του ντοκιμαντέρ, αφιερωμένο στον μηχανισμό των Αντικυθήρων, παρουσιάζει αναλυτικά την πορεία της έρευνας σχετικά με την ταυτότητα του μηχανισμού, ενός περίπλοκου αναλογικού μηχανήματος ακριβέστατων ημερολογιακών και αστρονομικών υπολογισμών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην επιστημονική έρευνα των ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΚΑΡΑΚΑΛΟΥ και ΝΤΕΡΕΚ ΝΤΕ ΣΟΛΑ ΠΡΑΪΣ. Τέλος, γίνεται λόγος και για τις μεταγενέστερες ανακαλύψεις αντίστοιχων μηχανισμών ημερολογίου, προσανατολισμού και αστρονομικής μελέτης, βυζαντινής και αραβικής προέλευσης.

Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Στο ντοκιμαντέρ «Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ» η αναδρομή στην αρχαιότητα ξεκινά από τη Μινωική Εποχή και τα ταυροκαθάψια. Ακολουθεί αναφορά στους μυθικούς ήρωες και στις ανδραγαθίες τους που συνδέονται με την αθλητική δράση, καθώς και στη διοργάνωση αθλητικών αγώνων από τους Αχαιούς κατά τη Μυκηναϊκή Περίοδο. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα πιο διαδεδομένα αθλητικά παιχνίδια, όπως το στεφάνι, η μπάλα και ο εφεδρισμός. Εκτενής αναφορά γίνεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στα αγωνίσματα που περιλάμβαναν (δρόμος, δισκοβολία, ακοντισμός, άλμα, πάλη, παγκράτιο, πένταθλο, οπλίτης δρόμος, αρματοδρομίες κ. ά.). Αναφέρονται επίσης τα Ηραία ?οι γυναικείοι αγώνες που διοργανώνονταν στην Ολυμπία? καθώς και οι αθλητικές διοργανώσεις σε άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου, όπως τα Πύθεια και τα Ίσθμια. Τέλος, προβάλλεται ο συμβολισμός και η σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων στο πέρασμα των αιώνων.

ΔΕΛΦΟΙ, ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Η ιστορία του μαντείου των Δελφών και η σύνδεσή του με το μαντείο της Δωδώνης, τη Δήλο, τους θεούς ΔΙΑ, ΔΙΟΝΥΣΟ και ΑΠΟΛΛΩΝΑ και τους μύθους των Ελλήνων. Αναφέρεται ο ομφαλός ως τελετουργικό σύμβολο, οι γιορτές και οι αγώνες που θέσπισε ο θεός ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ-τα Σεπτήρια και τα Πύθια ? η Ιερά Οδός, τα κτίσματα των Θησαυρών, η ΠΡΟΝΑΙΑ ΑΘΗΝΑ, οι τελετές κάθαρσης των προσκυνητών αλλά και της ΠΥΘΙΑΣ, η Κασταλία Πηγή, ο τρόπος με τον οποίο δίνονταν οι χρησμοί, καθώς και οι μύθοι που συνδέονται με το μαντείο των Δελφών. Γίνεται αναφορά στο μύθο των Μαινάδων και τη λατρεία του Διονύσου, παραλληλίζοντας τις τελετές με τα σημερινά Αναστενάρια του Λαγκαδά. Τέλος, η αφηγήτρια αναφέρεται στο θέατρο και ερμηνεύει τη μετάβαση από τις θρησκευτικές τελετές στις θεατρικές παραστάσεις τον 5ο και τον 4ο π. Χ. αιώνα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ «ΘΕΑ?ΤΡΙΚΑ»

O ποιητής ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ μας ξεναγεί στο σπίτι του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ, παρουσιάζοντας στοιχεία της ζωής του που μας εισάγουν στη ποιητικότητα των θεατρικών του έργων, αλλά και στη θεατρικότητα της ποίησής του, ανιχνεύοντας τον δραματικό πυρήνα των κειμένων αυτών πέρα από τη λυρική τους επιφάνεια. Στο αφιέρωμα αυτό, άνθρωποι του θεάτρου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, κριτικοί) αναφέρονται στην επαφή που είχαν με τα θεατρικά κείμενα του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ και απαντούν στο ερώτημα κατά πόσον οι μονόλογοι της «Τέταρτης διάστασης», π.χ., πρέπει να θεωρηθούν θεατρικά ή ποιητικά κείμενα. Στη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται πλάνα από προσπάθειες μεταφοράς των έργων αυτών στη θεατρική σκηνή, ενώ παράλληλα γίνονται αναφορές στη ζωή και στο έργο του ποιητή.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ

Στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ» ο ποιητής της «Ρωμιοσύνης» αυτοβιογραφείται, μεταφέροντας μνήμες από τα παιδικά του χρόνια, τη ζωή και την εξορία του, αναλύοντας παράλληλα το ποιητικό και το εικαστικό του έργο. Αναφέρεται στην ενασχόλησή του με τη ζωγραφική, δείγματα της οποίας αποκαλύπτουν τη μοναδικότητα, την ευαισθησία, τον ρομαντισμό και τα πάθη του. Αναλύει τη λειτουργία των δύο τεχνών, ποίησης και ζωγραφικής, αντιμετωπίζοντας τη ζωγραφική ως έναν διαφορετικό τρόπο άσκησης της ποίησης. Μιλάει, επίσης, για τα ερεθίσματα που δέχτηκε καθώς και για τη γνωριμία και συνεργασία του με τον καλλιτέχνη ΚΑΡΛΟ ΚΑΡΟΣΟ και τον αγγειοπλάστη ΒΑΣΙΛΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΟΥΔΑ. Τέλος ο ποιητής αναφέρεται στον τελευταίο τόπο διαμονής του τη Σάμο, τις επιρροές του από το νησί και τις δημιουργίες που του ενέπνευσε.

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ ΜΕΛΟΠΟΙΕΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ

Ο Δημιουργός ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ φιλοξενεί στην εκπομπή «Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ ΜΕΛΟΠΟΙΕΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ», διακεκριμένους έλληνες δημιουργούς από το χώρο του θεάτρου, της μουσικής και της λογοτεχνίας με σκοπό να συζητήσουν για τα ποιήματα που μελοποιήθηκαν και έγιναν γνωστά στο ευρύ κοινό. Ο Ηθοποιός ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΕΡΤΗΣ διαβάζει το ποίημα του ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ «ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ». Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον Συνθέτη ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ επισκέπτεται τον Ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ και συζητούν για την ποιητική έμπνευση που γέννησε το «ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ». Η ΑΡΛΕΤΑ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΒΥΡΩΝΑ ΛΕΟΝΤΑΡΗ «Η ΟΜΙΧΛΗ ΜΠΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΠΑΝΤΟΥ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ». Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ συζητάει με τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ για την επιλογή του να μελοποιεί έλληνες και ξένους ποιητές. Η ΑΡΛΕΤΑ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα της ΛΙΛΗΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗ «ΤΟ ΛΕΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ». Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ μιλάει με τη ΛΙΛΗ ΙΑΚΩΒΙΔΗ για το ποίημα που παρουσιάστηκε. Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα «Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ» σε στίχους ΜΙΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ συζητάει με τους Συνθέτες ΝΙΚΟ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗ και ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ. Οι δυο συνθέτες αναλύουν την διαφορετική οπτική και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη μελοποίηση των έργων του Ποιητή ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ. Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ «Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ». Πλάνα του Ποιητή ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ. Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα της ΜΑΡΙΝΑΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ «ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΠΟΡΕΙΣ». Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ συζητάει με τον Ζωγράφο ΣΠΥΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ για τη μελοποίηση γνωστών ποιητικών έργων. Η ΑΡΛΕΤΑ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΗΛΙΑ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ «Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ» από το έργο του «ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΡΑΨΩΔΙΑ». Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ ερμηνεύει στο πιάνο γνωστές μελωδίες. Ο Ποιητής ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ εκφράζει την άποψή του για την μελοποίηση της ποίησης. Η ΑΡΛΕΤΑ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΒΑΣΙΛΗ ΡΩΤΑ «Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ Η ΜΑΡΙΩ». Η ηθοποιός ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΚΟΥΣΗ περιγράφει τις αναμνήσεις της από τον Ποιητή ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ. Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ «ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΞΙΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ». Η ηθοποιός ΕΛΕΝΗ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗ διαβάζει το ποίημα του ΝΙΚΟΥ ΚΑΡΥΔΗ «ΑΝ ΕΙΣΑΙ». Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ ερμηνεύει στη κιθάρα τη μελωδία του ποιήματος και στη συνέχεια το μελοποιημένο από τον ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΑΝΟ ποίημα.

ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ

Η συγκεκριμένη εκπομπή είναι αφιερωμένη στον ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑΚΗ, στον πεζογράφο της μεταπολεμικής γενιάς, το έργο του οποίου γνώρισε διεθνή αναγνώριση. Ο ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΣ θυμάται την συνέντευξη που είχε πάρει από τον συγγραφέα, στο πλαίσιο της σειράς «Πορτραίτο της Πέμπτης» (1977). Στην εκπομπή εκείνη ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ πλαισιώνεται από δέκα μαθητές Γυμνασίου, οι οποίοι δίνουν τη δική τους εικόνα για τον λογοτέχνη. Η συζήτηση επικεντρώνεται στα έργα του ΣΑΜΑΡΑΚΗ «Ζητείται ελπίς», «Σήμα κινδύνου», «Αρνούμαι», «Διαβατήριο», καθώς και «Το λάθος», ενώ προβάλλονται και πλάνα της γαλλικής κινηματογραφικής μεταφοράς αυτού του βιβλίου. Επιδιώκοντας να προβάλλει άγνωστες πτυχές της ζωής του συγγραφέα, ο ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΣ αναφέρεται στην παλαιότερη φιλοδοξία του Σαμαράκη να ασχοληθεί με το θέατρο, και ακούγεται ηχογραφημένο μήνυμα στο οποίο ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ κάνει λόγο για το συγκεκριμένο γεγονός, εκφράζοντας παράλληλα και τις ευχαριστίες του για αυτά που του χρωστά το Θέατρο Τέχνης. Η συνέντευξη διανθίζεται με αποσπάσματα από τα έργα του ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑΚΗ «Μια κάποια περίπτωση», «Το διαβατήριο», καθώς και το παιδικό ποίημα «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», τα οποία διαβάζει η ΝΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ. Στον επίλογο της εκπομπής ο ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ απαντά σε ερώτημα σχετικά με το ρόλο του λογοτέχνη στην κοινωνία, και απευθύνει, κλείνοντας, ένα μήνυμα προς τη νέα γενιά.

Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Με φόντο την Αλεξάνδρεια, την πόλη που έζησε και ύμνησε ο ποιητής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π.ΚΑΒΑΦΗΣ (γεν. 1863 ? πέθ. 1933), μελετητές του έργου του και άνθρωποι που τον γνώρισαν από κοντά φωτίζουν πτυχές της προσωπικότητας και της τέχνης του. Ο καθηγητής πανεπιστημίου Γ.Π. ΣΑΒΒΙΔΗΣ χαρακτηρίζει τον Καβάφη «ποιητή του μείζονος ελληνισμού» και τον κατατάσσει στους πιο σημαντικούς ποιητές του 20ού αιώνα σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Ακολουθεί εκτενής αναφορά στην Αλεξάνδρεια, την πόλη που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον ποιητή, ενώ παρατίθενται στοιχεία του βίου του και των πρώιμων επιρροών που δέχτηκε. Παράλληλα δίνεται το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, επισημαίνεται η πνευματική ακμή της ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας και γίνεται αναφορά στις σχέσεις του ποιητή με τους σύγχρονους ομοτέχνους του, όπως ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ και ο ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ. Αναλύεται η θέση της γενιάς του ?30 απέναντι στο καβαφικό ποιητικό έργο, το οποίο αρχικά δίχασε την κριτική αλλά τελικά αποτιμήθηκε θετικά από τον ΓΙΩΡΓΟ ΣΕΦΕΡΗ και τον ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΚΑ. Για το έργο του ποιητή μεταξύ άλλων μιλούν ο νεοελληνιστής ΕΝΤΜΟΥΝΤ ΚΙΛΙ και η ΜΑΡΓΚΕΡΙΤ ΓΙΟΥΡΣΕΝΑΡ. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται σπάνιο φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό, καθώς και πλάνα αρχείου από ιστορικά γεγονότα της εποχής.

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Η εκπομπή "ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ" αναφέρεται στη ζωή και στο συγγραφικό έργο της ΔΙΔΩΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ. Η πεζογράφος μιλά για τις επιρροές που άσκησε στο έργο της η ζωή της στη Μικρά Ασία, για τα γεγονότα του 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή, για τις σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και την εγκατάστασή της στην Αθήνα. Παρουσιάζονται αποσπάσματα από τα σημαντικότερα έργα της, ενώ η ίδια η συγγραφέας αναλύει το περιεχόμενο των βιβλίων της, με παράλληλη αναφορά στα βιώματά της από την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά, της Κατοχής και της απριλιανής δικτατορίας.

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ

Σ' αυτό το επεισόδιο της σειράς «ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ», ο ποιητής ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του, ως αναπόσπαστο κομμάτι του τόπου καταγωγής του που είναι οι Κροκεές της Σπάρτης. Το βουνό του Ταΰγετου και το πατρικό του σπίτι στο κτήμα Πλούμιτσα αποτελούν σημεία προσωπικής αναφοράς του ποιητή. Αφηγείται τα παιδικά του βιώματα που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευασθησίας του και εξηγούν τη χρήση των θρησκευτικών συμβόλων στο έργο του, ως επιρροών του κοινωνικού του περιβάλλοντος. Διηγείται τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισε ο ίδιος και η οικογένειά του και περιγράφει τα επαγγέλματα που άσκησε για βιοποριστικούς λόγους. Αναφέρεται στις εμπειρίες του από τα χρόνια της γερμανικής Κατοχής και την αντιστασιακή του δράση και αφηγείται τη ζωή του μέχρι και την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά την αυτοεξορία του στην Ελβετία και τη Σικελία την περίοδο της Δικτατορίας. Παράλληλα, κάνει αναδρομή στο ποιητικό του έργο και παραθέτει στοιχεία σχετικά με τις δημιουργίες του «Το Ταξίδι του Αρχάγγελου» (1938), «Πλούμιτσα», «Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» (1954) και «Αποχαιρετισμός στον ελληνικό ήλιο».

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΓΓΕΛΟ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ

Το αφιέρωμα στον ποιητή ΑΓΓΕΛΟ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ ξεκινά από τον τόπο καταγωγής του, τη Λευκάδα. Παρατίθενται βιογραφικά στοιχεία που αφορούν το οικογενειακό του δέντρο και τη γνωριμία με την πρώτη του γυναίκα, την Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ. Ακολουθεί εκτενής αναφορά στους δύο αυτούς οραματιστές της δελφικής ιδέας, στη διοργάνωση των Δελφικών Εορτών στους Δελφούς το 1927 και το 1930, αλλά και στη συνολική προσφορά τους στην πνευματική ζωή της χώρας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον επικήδειο παιάνα που απήγγειλε ο ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ το 1943 στην κηδεία του ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ. Για τον ποιητή μιλά μεταξύ άλλων η δεύτερη γυναίκα του, ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ, η οποία φωτίζει πτυχές της προσωπικότητάς του, αναφερόμενη στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τη γερμανική Κατοχή, αλλά και την περίοδο της αρρώστιας του. Μνεία γίνεται επίσης στα εμπόδια που τέθηκαν στη βράβευση του ποιητή με το Βραβείο ΝΟΜΠΕΛ. Κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ ακούγονται ηχογραφημένα αποσπάσματα με τη φωνή του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ να απαγγέλλει ποιήματά του ή να μιλά για τη σχέση του με την ΕΥΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ. Περιλαμβάνεται επίσης σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό με πλάνα αρχείου από τις Δελφικές Εορτές καθώς και από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της εποχής.

ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ-ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟ

Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο ποιητικό έργο του ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ. Ο ΖΕΡΑΡ ΠΙΕΡΑ, βιογράφος του ποιητή, βρίσκεται στο πατρικό σπίτι του Γ. ΡΙΤΣΟΥ και μιλά για τη Μονεμβασιά ως σημείο εκκίνησης του έργου του, ως τόπο στον οποίο διαδραματίστηκαν γεγονότα που τον συνέθλιψαν στην παιδική του ηλικία, αλλά και ως αφετηρία για τις περαιτέρω επιλογές του στην ποίηση και τη ζωή. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο ποιητής μέσα από αναγνώσεις ποιητικών του κειμένων μάς ξεναγεί στους χώρους του πατρικού του σπιτιού, αλλά και στους τόπους της εξορίας του, στη Μακρόνησο και στο Κοντοπούλι της Λήμνου. Για τη σχέση τους με τον ποιητή και το έργο του, την πολιτική διάσταση και τα πανανθρώπινα μηνύματα της ποίησής του μιλούν, μεταξύ άλλων, η ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ, ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΟΓΛΗΣ, ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ, η ΧΡΥΣΑ ΠΡΟΚΟΠΑΚΗ και ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ. Στο αφιέρωμα περιλαμβάνονται πλάνα από εκδηλώσεις προς τιμήν του ποιητή στην Ελλάδα αλλά και στη Μόσχα, όπου του απονεμήθηκε το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1977.

ΔΕΛΦΟΙ, ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Η ιστορία του μαντείου των Δελφών και η σύνδεσή του με το μαντείο της Δωδώνης, τη Δήλο, τους θεούς ΔΙΑ, ΔΙΟΝΥΣΟ και ΑΠΟΛΛΩΝΑ και τους μύθους των Ελλήνων. Αναφέρεται ο ομφαλός ως τελετουργικό σύμβολο, οι γιορτές και οι αγώνες που θέσπισε ο θεός ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ-τα Σεπτήρια και τα Πύθια ? η Ιερά Οδός, τα κτίσματα των Θησαυρών, η ΠΡΟΝΑΙΑ ΑΘΗΝΑ, οι τελετές κάθαρσης των προσκυνητών αλλά και της ΠΥΘΙΑΣ, η Κασταλία Πηγή, ο τρόπος με τον οποίο δίνονταν οι χρησμοί, καθώς και οι μύθοι που συνδέονται με το μαντείο των Δελφών. Γίνεται αναφορά στο μύθο των Μαινάδων και τη λατρεία του Διονύσου, παραλληλίζοντας τις τελετές με τα σημερινά Αναστενάρια του Λαγκαδά. Τέλος, η αφηγήτρια αναφέρεται στο θέατρο και ερμηνεύει τη μετάβαση από τις θρησκευτικές τελετές στις θεατρικές παραστάσεις τον 5ο και τον 4ο π. Χ. αιώνα.

ΟΛΥΜΠΟΣ, ΤΟΠΟΣ ΑΘΑΝΑΤΩΝ

Ένα οδοιπορικό στον Όλυμπο, το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και τη μυθική κατοικία των ολύμπιων θεών. Ξεκινώντας από το Λιτόχωρο, στους πρόποδες του βουνού, ακολουθούμε μια ομάδα, στην ανάβασή της προς την ψηλότερη κορυφή, τον Μύτικα. Κατά μήκος της διαδρομής αναφέρονται οι πιο σημαντικές τοποθεσίες, τα μνημεία, η χλωρίδα και η πανίδα, η μορφολογία του εδάφους και δίνονται πληροφορίες για την μυθολογία και την ιστορία της περιοχής. Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο Δίον και στα μνημεία του, στο ορειβατικό καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός», στο φαράγγι του Ενιπέα και σε γάμο που πραγματοποιήθηκε στην κορυφή του Προφήτη Ηλία.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Η εκπομπή τα «Βυζαντινά Χριστούγεννα» αναδεικνύει το μήνυμα της γέννησης του ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ. Παρατίθενται ευαγγελικές περικοπές από την Αγία Γραφή σχετικές με τη γέννηση του ΙΗΣΟΥ. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις παραβολές και στα θαύματά Του, όπως αυτά παραδόθηκαν από τους Ευαγγελιστές. Παράλληλα, προβάλλονται βυζαντινές, μεταβυζαντινές και νεότερες αγιογραφίες από ναούς της Ελλάδας. Την αφήγηση συνοδεύουν βυζαντινά τροπάρια και κάλαντα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Ω ΓΛΥΚΥ ΜΟΥ ΕΑΡ

Η εκπομπή «Ω ΓΛΥΚΥ ΜΟΥ ΕΑΡ» παρουσιάζει το Θείο Πάθος και την Ανάσταση στην εκκλησιαστική και λαϊκή παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό, αποσπάσματα γνωστών έργων όπως «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο υπολοχαγό της Αλβανίας» του ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ, «Επιτάφιος» του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ, τα μοιρολόγια «Οι πόνοι της Παναγίας», «Η μάνα του Χριστού» και «Μαγδαληνή» του ποιητή ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ, κοντάκια του υμνωδού ΑΓΙΟΥ ΡΩΜΑΝΟΥ του ΜΕΛΩΔΟΥ, αλλά και «Το τροπάριο της Κασσιανής» παρουσιάζονται δραματοποιημένα από διάφορους καλλιτέχνες. Κατά την απαγγελία τους, παρεμβάλλονται πλάνα από σύγχρονα γεγονότα. Το σκηνοθετικό αυτό εύρημα έχει στόχο να αναδείξει τη διαχρονικότητα των προαναφερθέντων κειμένων, καθώς η θλίψη της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ως μάνας αντικατοπτρίζει τον θρήνο κάθε μάνας ανά τον κόσμο που βιώνει το δράμα της απώλειας.

ΑΘΗΝΑ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΑΓΙΚΗ

Περιήγηση στην πόλη των Αθηνών με αναφορές στο παρελθόν της. Παρουσιάζεται αναλυτικά η ιστορία των κτιρίων και των οικοδομημάτων της πόλης όπως το Μουσείο, το Πανεπιστήμιο, η Βιβλιοθήκη, η Ακαδημία, καθώς και περιοχών όπως η συνοικία της Πλάκας, τα Αναφιώτικα, η πλατεία Αβυσσηνίας, η περιοχή του Ψυρρή, το Γιουσουρούμ στο Μοναστηράκι. Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στις πλατείες Ομονοίας και Συντάγματος, στα πρώτα θέατρα καθώς και στα γνωστότερα καφενεία. Ακολουθεί μνεία στους μεγάλους εθνικούς ευεργέτες και στα έργα που άφησαν στην πόλη, καθώς και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 με τη νίκη του μαραθωνοδρόμου ΣΠΥΡΟΥ ΛΟΥΗ. Η αφήγηση φτάνει στον 20ό αιώνα με την εμφάνιση των πρώτων αυτοκινήτων, τους πρώτους ασφαλτοστρωμένους δρόμους και τα ηλεκτροκίνητα τραμ, έως τα χρόνια της Κατοχής και τον Β? Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε όλη τη διάρκεια της περιήγησης παρεμβάλλονται πλάνα με φωτογραφικό υλικό από την παλιά και τη σύγχρονη πόλη, ενώ παράλληλα ακούγονται αποσπάσματα από λογοτεχνικά και ποιητικά έργα που αναφέρονται στην Αθήνα.

Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Εκπομπή αφιερωμένη στον ποιητή ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΣΟΛΩΜΟ. Μέσα από τη δραματοποιημένη παρουσίαση γεγονότων της ζωής του, γίνεται αναφορά στις σπουδές του, στις επιδράσεις που δέχθηκε από το περιβάλλον του, στους ανθρώπους που συνέβαλαν στη συγκρότηση της προσωπικότητάς του. Ο φακός περιηγείται σε μέρη όπου έζησε ο εθνικός μας ποιητής, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία. Τόσο η δραματοποίηση στιγμών της ζωής του όσο και ο σχολιασμός του σολωμικού έργου από καθηγητές και μελετητές της ποίησής του συμβάλλουν ώστε να προσεγγιστεί η ποιητική αλλά και η ανθρώπινη πλευρά του Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ.

ΕΦΑΝΗ Η ΑΡΜΑΔΑ ΤΟΥ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΟΥ ΗΜΕΡΑ ΣΑΒΒΑΤΟ

Η εκπομπή ξεκινάει με εικόνες από τα μάρμαρα του Παρθενώνα και τα χαράγματα που μαρτυρούν την ιστορία του μνημείου και της Αθήνας. Στην συνέχεια γίνονται αναφορές στα ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν την πόλη της Αθήνας, την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Ενετούς το 1204, τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, την οχύρωση του κάστρου της Ακρόπολης των Αθηνών από τους Τούρκους, τις αλλοιώσεις που υπέστησαν τα κτίρια της Ακρόπολης μετά από τις παρεμβάσεις των διαφόρων κατακτητών, καθώς και στα σχέδια των Ενετών για τον ελλαδικό χώρο. Γίνεται λόγος για τους επικεφαλής των ενετικών στρατευμάτων ΚΕΝΙΞΜΑΡΚ και ΜΟΡΟΖΙΝΙ, την πολιορκία της Ακρόπολης το 1687 από τον ΜΟΡΟΖΙΝΙ, την καταστροφή του Παρθενώνα με την ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης, την αποχώρηση των Ενετών από την Αθήνα το 1688, τη σύληση των ερειπίων του μνημείου από τον ΜΟΡΟΖΙΝΙ, τη μεταφορά μεγάλου αριθμού ελληνικών έργων τέχνης στη Βενετία και σε διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία. Αξίζει να σημειωθεί η αναφορά στις επιστολές της ΑΝΝΑΣ ΑΚΕΡΧΕΛΜ, που περιγράφει την προέλαση του ενετικού στρατού και την κατάληψη του κάστρου, καθώς και τις επιστολές του Γερμανού μισθοφόρου αξιωματικού ΧΟΝΜΠΕΝΤ, που περιγράφει την Αθήνα της εποχής και την κατάληψη του κάστρου. Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις αρχαιότητες κυρίως τα γλυπτά λιοντάρια, που κατέληξαν στην Βενετία από την Ελλάδα.

21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ Η ΒΟΥΛΗ ΣΤΟ ΧΑΚΙ

Το ντοκιμαντέρ «21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ Η ΒΟΥΛΗ ΣΤΟ ΧΑΚΙ» εστιάζεται αρχικά στο τι συνέβη στο Κοινοβούλιο όταν οι ερπύστριες των τανκς κατέλυσαν τη Δημοκρατία και στο πώς χρησιμοποίησαν τη Βουλή οι δικτάτορες, με ιδιαίτερη αναφορά στη Συμβουλευτική Επιτροπή του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. Ακολουθεί το χρονικό των γεγονότων που οδήγησαν στη Χούντα των Συνταγματαρχών και την τραγωδία της Κύπρου. Μεταξύ άλλων μιλούν βουλευτές της τελευταίας προδικτατορικής και πρώτης μεταδικτατορικής Βουλής, πρώην εργαζόμενοι στη Βουλή και τρία μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής της Δικτατορίας.

ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ

Το ντοκιμαντέρ «ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ» ξεκινά με αναφορά στους ξένους περιηγητές που καταφθάνουν το 1800 στην Ελλάδα και εστιάζεται στο πώς το ενδιαφέρον για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό αποτυπώνεται στα έργα των Ευρωπαίων καλλιτεχνών. Η Επανάσταση του 1821 δίνει νέα ώθηση στο ρεύμα φιλελληνισμού και σηματοδοτεί τη στροφή του ενδιαφέροντος από την αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα. Ευρωπαίοι ζωγράφοι, όπως ο ΠΙΤΕΡ ΦΟΝ ΕΣ και ο ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΝΤΕΛΑΚΡΟΥΑ, φιλοτεχνούν έργα εμπνευσμένα από τον αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία. Καθ? όλη τη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται πίνακες των ξένων ζωγράφων, που αποτυπώνουν στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης από την κήρυξή της το 1821 ως την άφιξη του ΌΘΩΝΑ το 1833.

Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Στο ντοκιμαντέρ «Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ» σκιαγραφείται το πορτρέτο του αγωνιστή της Επανάστασης μέσα από την αποτύπωση σημαντικών γεγονότων του ηρωικού του βίου στην τέχνη. Τόσο στη ζωγραφική και τη γλυπτική όσο και στο Θέατρο Σκιών, λόγιοι και λαϊκοί καλλιτέχνες αναδεικνύουν στα έργα τους στιγμές από τη ζωή του ήρωα που τους συγκίνησαν ιδιαίτερα.

ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΣ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

Ντοκιμαντέρ με θέμα την τραγωδία που εκτυλίχθηκε τον Δεκέμβριο του 1943 στο τρίγωνο Καλάβρυτα, Κερπινή, Ρογοί, με κορύφωση τη μαζική εκτέλεση Καλαβρυτινών από τις ναζιστικές δυνάμεις στη μαρτυρική κωμόπολη στις 13/12/1943. Ο ιστορικός ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΚΑΤΟΣ δίνει το ιστορικό πλαίσιο και καταγράφει λεπτομερώς τα γεγονότα που προηγήθηκαν της μεγάλης σφαγής στα Καλάβρυτα. Αφορμή για τις αγριότητες στις οποίες προέβησαν οι γερμανικές δυνάμεις υπήρξε η συντριπτική ήττα επίλεκτου γερμανικού τάγματος από τις αντάρτικες δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Κερπινή τον Οκτώβριο του 1943. Ως αντίποινα, γερμανικά στρατεύματα σκόρπισαν τον όλεθρο στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων προχωρώντας σε ομαδική εκτέλεση κατοίκων στην κοινότητα Ρόγων. Ακολούθησε λίγες μέρες αργότερα η μαζική εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού στα Καλάβρυτα και η ολοσχερής καταστροφή της πόλης.<br />Διασωθέντες από το ολοκαύτωμα των Ρόγων και την καταστροφή των Καλαβρύτων μεταφέρουν τη φρίκη του μεγαλύτερου μαζικού εγκλήματος κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. Σπάνια πλάνα αρχείου συμπληρώνουν την αφήγηση των γεγονότων.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Ντοκιμαντέρ με θέμα την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την πόλη της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944. Προηγείται ιστορική αναδρομή στα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την περίοδο της Κατοχής, με τη συγκρότηση πολιτικών και στρατιωτικών αντιστασιακών οργανώσεων, τις διαβουλεύσεις που γίνονταν προς εξεύρεση πολιτικής λύσης σχετικά με τη διακυβέρνηση της Ελλάδας μετά την Απελευθέρωσή της, και τις τελικές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν (Κάιρο, Καζέρτα). Επίσης, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, παρουσιάζονται οι προσπάθειες που έγιναν μεταξύ Γερμανών και αντιστασιακών οργανώσεων για απρόσκοπτη αποχώρηση των πρώτων από την Αθήνα, ενώ παράλληλα προβάλλεται ο ενθουσιασμός των Αθηναίων για την Απελευθέρωση καθώς και οι επίσημες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν με την επιστροφή της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑ ΧΑΙΡΕ

Η ιστορία της Μικρασιατικής Εκστρατείας και των γεγονότων που οδήγησαν στην Μικρασιατική Καταστροφή τον Αύγουστο του 1922. Παρουσιάζονται συνεντεύξεις προσφύγων πρώτης γενιάς, καθώς και ιστορικά τεκμήρια που εξηγούν τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου. Ακούγονται αποσπάσματα από την αλληλογραφία στρατιωτών, στα οποία διαφαίνεται η κούραση και η εξαθλίωση αυτών των ανθρώπων. Παράλληλα, μέσα από αρχειακό υλικό και φωτογραφίες παρακολουθούμε την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη το Μάιο του 1919, τη Συνθήκη των Σεβρών, την απόπειρα δολοφονίας του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, τη ΒΟΥΛΗ των ΛΑΖΑΡΩΝ, την πορεία του βασιλιά ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Β?, το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών των μικρασιατικών παραλίων, τη μάχη στο Σαγγάριο ποταμό, και τελικά την παράδοση της Σμύρνης στις φλόγες και το διωγμό των Ελλήνων.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΣΤΟΝ ΞΕΣΗΚΩΜΟ

Το ντοκιμαντέρ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΣΤΟΝ ΞΕΣΗΚΩΜΟ» παρουσιάζει ένα πανόραμα της ελληνικής λαϊκής ζωγραφικής με θέμα την Επανάσταση του 1821. Ξεκινώντας από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΖΩΓΡΑΦΟ, ο οποίος εργάστηκε στην υπηρεσία του Μακρυγιάννη, και τον ΘΕΟΦΙΛΟ, φτάνει στους σύγχρονους λαϊκούς ζωγράφους, οι οποίοι μιλούν για το πώς η Ελληνική Επανάσταση και οι ήρωες του 1821 στάθηκαν πηγή έμπνευσης για το έργο τους. Η ηρωική θεματολογία της Επανάστασης επηρέασε και το Θέατρο Σκιών, για το οποίο μιλούν ο ΣΩΤΗΡΗΣ και ο ΕΥΓΈΝΙΟΣ ΣΠΑΘΑΡΗΣ. <br />Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγονται αποσπάσματα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη.

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ?40 ΣΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΒΟΥΝΑ

Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο αλβανικό μέτωπο και τις ηρωικές μάχες που έδωσε ο ελληνικός στρατός στα βουνά της Αλβανίας μετά την ιταλική εισβολή στην Ελλάδα το 1940. Βετεράνοι του πολέμου καταθέτουν την εμπειρία τους από τις σημαντικότερες μάχες και μιλούν για τις ακραίες συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγονταν οι εχθροπραξίες. Την αφήγηση των γεγονότων συμπληρώνουν μαρτυρίες κατοίκων της Βόρειας Ηπείρου, οι οποίοι βοήθησαν σημαντικά στην αντίσταση κατά των Ιταλών.

ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1941-45

Η αυτοτελής εκπομπή «ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1941-45» πραγματοποιεί οδοιπορικό στα Βουνά, που έζησαν και δημιούργησαν οι Αντάρτες την Κυβέρνηση του Βουνού, μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών του Αγώνα, ζωγράφων και φωτογράφων. Ο Οπερατέρ του Γ. Σ. ΕΛΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΔΟΥΚΑΣ αφηγείται τις μάχες που σκηνοθέτησε στα Βουνά. Ο Ζωγράφος ΗΛΙΑΣ ΦΕΡΤΗΣ, αφού κατάφερε να ξεφύγει από την Γκεστάπο, κατέφυγε στα βουνά των ΑΓΡΑΦΩΝ. Εκεί άρχισε να σχεδιάζει τις μορφές των Ανταρτών για τη δημιουργία ένος ιστορικού λευκώματος. Ο ΗΛΙΑΣ ΦΕΡΤΗΣ περιγράφει τις διαφορετικές αντιδράσεις των Ανταρτών, όταν τους ζητούσε να ποζάρουν για κείνον. Ο Ζωγράφος ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΟΛΔΑΣΗΣ περιγράφει τη συναντήσή του με τον ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ για να τον ζωγραφίσει και αναφέρεται στο κτήριο του σχολείου, που πραγματοποιούνταν οι συνελεύσεις των Ανταρτών, στο χωριό ΚΟΡΥΣΧΑΔΕΣ, όπου είχε ζωγραφίσει στους τοίχους του, τους Αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Ο Φωτογράφος του Αγώνα ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΕΤΖΗΣ περιγράφει με γλαφυρότητα τις ζωγραφιές στους τοίχους του σχολείου, που είχε δημιουργήσει ο ΒΑΛΙΑΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΗΣ. Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΙΚΟΓΙΑΝΝΗΣ, Γλύπτης, τονίζει ότι εμπνεύστηκε από την αγωνιστικότητα και την επαναστατικότητα όλων των Ανταρτών και προτίμησε να δημιουργήσει έργα, που να εκφράζουν τη μαζικότητα του αγώνα. Ο Ηθοποιός ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΟΣ θυμάται τις παραστάσεις, που έπαιξε στις ΚΟΡΥΣΧΑΔΕΣ και στον ΙΤΑΜΟ της ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ με το Θίασο του ΒΑΣΙΛΗ ΡΩΤΑ και περιγράφει τη λαχτάρα των κατοίκων και των αγωνιστών για την παράσταση. Οι κάτοικοι της ΒΙΝΙΑΝΗΣ-που υπήρξε πρωτεύουσα της Ελεύθερης ΕΛΛΑΔΑΣ-συγκεντρωμένοι έξω από το σχολείο, που απετέλεσε έδρα της Εθνικής Αντίστασης, συζητούν και ζητούν να κριθεί το κτήριο διατηρητέο ως ιστορικό μνημείο. Οι παλιότεροι περιγράφουν τις ηρωικές στιγμές, που έζησαν στο τόπο τους και οι νεότεροι δηλώνουν περήφανοι, που κατάγονται από αυτά τα ιστορικά μέρη. Παλιοί συναγωνιστές συναντιούνται στα βουνά, που πολέμησαν, συζητούν, αναπολούν και θυμούνται στιγμές από τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης, στιγμές που αποτελούν ταυτόχρονα και τμήμα της νεότερης ιστορίας της ΕΛΛΑΔΑΣ. Η εκπομπή εμπλουτίζεται από κινηματογραφικό αρχειακό υλικό με τους αγωνιστές του ΕΛΑΣ, από τις φωτογραφίες του ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΛΕΤΖΗ, από τους πίνακες των Ζωγράφων και από τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης, που τραγουδάει ο ΠΑΝΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ.

ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΗ

Η ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ, το γένος πλοιάρχου ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ ΠΙΝΟΤΣΗ, γεννήθηκε στη φυλακή, έζησε μέσα στη θάλασσα, πολέμησε στη στεριά και πέθανε εκτός μάχης στην αυλή τους σπιτιού της από αδέσποτο βόλι. Η Σκηνοθέτις ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΓΟΥΛΗ η οποία επιμελήθηκε και το σενάριο της ταινίας επιχειρεί να αναπλάσει τον πολιτικοκοινωνικό καμβά της εποχής μέσα από την προσωπικότητα, τη ζωή και τους αγώνες της ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ. Με τη βοήθεια ιστορικών κειμένων, της δημοτικής ποίησης, των αφηγήσεων των ξένων περιηγητών, αλλά και από τις μνήμες των τελευταίων ζώντων απογόνων της, η ταινία διατρέχει τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Τα γυρίσματα έγιναν στους χώρους όπου έζησε η ηρωίδα και έδρασε. Στις ΣΠΕΤΣΕΣ, στη ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, το ΑΡΓΟΣ, την ΤΡΙΠΟΛΗ και το ΝΑΥΠΛΙΟ. Η κινηματογράφηση των φυσικών χώρων πλαισιώνεται από πλούσιο εικαστικό υλικό και τα προσωπικά αντικείμενα της ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Ταινία-αφιέρωμα στα γεγονότα του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 και στις σημαντικότερες στιγμές που ακολούθησαν μετά την πτώση της χούντας, όπως η άφιξη του Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ τον Ιούλιο του 1974, η επιστροφή των εξόριστων αριστερών, η πρώτη δημοκρατική προεκλογική εκστρατεία, η ορκωμοσία της πρώτης δημοκρατικής μεταδικτατορικής κυβέρνησης, το τηλεοπτικό διάγγελμα του Κ. ΓΛΙΞΜΠΟΥΡΓΚ, η κηδεία του ποιητή Κ. ΒΑΡΝΑΛΗ και οι πορείες διαμαρτυρίας με κυρίαρχο αίτημα μεταρρυθμίσεις στην παιδεία και επίκεντρο την απεργία πείνας του δασκάλου ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΓΕΝΑ. Περιλαμβάνεται πλούσιο αρχειακό υλικό με πλάνα από τη φοιτητική εξέγερση του Νοεμβρίου του 1973, αλλά και από τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, την πρώτη επέτειο μνήμης και τις πολυπληθείς συγκεντρώσεις στο κέντρο της Αθήνας.

ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει το χρονικό των γεγονότων τις 17ης Αυγούστου στην Κοκκινιά, όταν δυνάμεις του γερμανικού στρατού μαζί με τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας απέκλεισαν την ευρύτερη περιοχή στήνοντας το λεγόμενο μπλόκο. Η αφήγηση περιλαμβάνει μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, επέζησαν της επίθεσης που πραγματοποιήθηκε, έχασαν συγγενείς και στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. Περιγράφεται η σημασία της Κοκκινιάς ως περιοχή με έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα, με μαζικές εργατικές και άλλες κινητοποιήσεις, ένοπλη δράση και διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με αποκορύφωμα τους μήνες που μεσολάβησαν από το τέλος του 1943 και μέχρι τον Αύγουστο του 1944. Αντιστοίχως παρουσιάζονται τα γεγονότα της 17ης Αυγούστου όπως βιώθηκαν από τους κατοίκους της Κοκκινιάς, η έλευση των κατοχικών δυνάμεων, η συνεργασία των Ταγμάτων Ασφαλείας, η συγκέντρωση των ανδρών στην πλατεία της Οσίας Ξένης, το έργο των κουκουλοφόρων καταδοτών, οι εκτελέσεις των αγωνιστών στην παρακείμενη μάντρα του υφαντουργείου Παγιασλή, οι οδομαχίες στην ευρύτερη περιοχή και οι απεγνωσμένες προσπάθειες των γυναικών της Κοκκινιάς να βοηθήσουν τους αιχμαλώτους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση του ΣΩΤΗΡΗ ΚΥΒΕΛΟΥ, αξιωματικού του ΕΛΑΣ, ο οποίος περιγράφει το πλαίσιο των συγκρούσεων με τις κατοχικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και εκείνη του αστυνομικού και αγωνιστή του ΕΛΑΣ, ΛΕΥΤΕΡΗ ΠΑΠΑΝΑΓΝΟΥ, ο οποίος είχε επιφορτισθεί με το έργο της μεταφοράς των σωρών των 78 εκτελεσθέντων και την ταφή τους. Η ταινία καταγράφει τις αναμνήσεις των επιζώντων του μπλόκου και των αντιστασιακών που μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στο Χαϊδάρι και στο Ρουφ και ακολούθως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία, αλλά και γυναικών-συγγενών των θυμάτων που περιγράφουν το θρήνο και την απόγνωση για τους ανθρώπους που εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν.

ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΒΗΚΕ Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ

Το ντοκιμαντέρ με τίτλο «ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΒΗΚΕ Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ» μας πηγαίνει ένα μικρό ταξίδι προς τα πίσω, στα χρόνια του ελληνο-ιταλικού πολέμου και της γερμανικής κατοχής στην ΕΛΛΑΔΑ, παρουσιάζοντας και ασπρόμαυρη αναπαράσταση της νύχτας εκείνης. Πρόκειται για μια σύντομη ιστορική αναδρομή, σε γεγονότα που συντάραξαν όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά και ολόκληρη την ΕΥΡΩΠΗ. Στις 6 Απριλίου του 1941, οι Γερμανοί εισβάλλουν στην ΕΛΛΑΔΑ. Οι Έλληνες αγωνίζονται να μη χάσουν την ελπίδα τους. Στις 27 Απριλίου του ιδίου έτους, στις 8:10 το πρωί, τα πρώτα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην ΑΘΗΝΑ και στις 08:45 υψώνουν την πολεμική σημαία τους με τον αγκυλωτό σταυρό, πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Λίγες ημέρες αργότερα, δύο 19χρονοι φοιτητές αποφασίζουν το παράλογο: να κατεβάσουν το σύμβολο του ναζισμού από το πανάρχαιο μνημείο του ελληνικού κάλλους και πολιτισμού. Πρόκειται για το φοιτητή της Ανωτάτης Εμπορικής, ΜΑΝΩΛΗ ΓΛΕΖΟ και το φοιτητή της Νομικής, ΛΑΚΗ ΣΑΝΤΑ. Σκοπός αυτού του τολμήματος ήταν να μηνύσουν σε όλους ότι ο ελληνικός λαός δεν έχει παραδοθεί ακόμα, συνεχίζει να αντιστέκεται εναντίον του ξένου κατακτητή. Το εγχείρημά τους στέφθηκε με επιτυχία τη νύχτα της 30ης προς 31η Μαΐου 1941. Αυτό το μεμονωμένο ηρωικό κατόρθωμα αναπτέρωσε το ηθικό όλων των Ελλήνων αλλά και των Ευρωπαίων, που υπέφεραν κάτω από το γερμανικό ζυγό. Ο ΓΛΕΖΟΣ και ο ΣΑΝΤΑΣ μιλούν για εκείνη την περίοδο, για την τολμηρή τους απόφαση, καθώς επίσης και για τα υπόλοιπα αξιόλογα επιτεύγματα της ελληνικής αντίστασης.

ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Τηλεταινία βασισμένη στο διήγημα του ΝΙΚΟΥ ΚΑΒΒΑΔΙΑ «Του πολέμου», με θέμα την ιστορία ενός Έλληνα στρατιώτη την περίοδο του πολέμου του 1940. Η αφήγηση των γεγονότων είναι πρωτοπρόσωπη. Ο Έλληνας βαδίζει στα βουνά της Αλβανίας και κατευθύνεται στο Δελβίνο. Με το μουλάρι του φορτωμένο με υγειονομικό υλικό, κουράζεται από το περπάτημα και ζητά καταφύγιο στο σπίτι ενός γέροντα Αρβανίτη Τόσκου. Ο Αρβανίτης αρνείται να του προσφέρει φιλοξενία, γιατί στο σπίτι του βρίσκεται ο πληγωμένος στο πόδι γιος του, που συμμάχησε με τους Ιταλούς. Όταν αλλάζει γνώμη και του προσφέρει στέγη, τροφή και τσίπουρο, η καχυποψία υποχωρεί και του συστήνει τον γιο του. Ο Έλληνας δίνει τις πρώτες βοήθειες στον γιο του Aρβανίτη και μιλά για τον άλλο γιο του γέροντα, που γνώρισε από διηγήσεις όταν βρισκόταν στην Αργεντινή. Η φιλοξενία έδωσε την ευκαιρία στον Αρβανίτη και τον Έλληνα να δείξουν τα αγνά αισθήματα που τρέφουν ο ένας για τον άλλον, ακόμα κι αν ανήκουν σε διαφορετικές παρατάξεις και θρήσκευμα, σε μια ατμόσφαιρα που μοιάζει σαν να μη μαίνεται ο πόλεμος. Όταν πια ξημερώσει, ο Έλληνας συνεχίζει το ταξίδι του.

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ

Ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή, το συγγραφικό έργο και το πολιτικό όραμα του ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ ή ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ, όπως υπέγραφε ο ίδιος. Ιστορικοί, όπως η ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΥ και ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, αποτιμούν την προσωπικότητα και το όραμα της βαλκανικής συνεργασίας του ΡΗΓΑ και επισημαίνουν τον ρόλο του στη θεμελίωση του απελευθερωτικού κινήματος κατά της οθωμανικής κυριαρχίας. Γίνεται αναφορά στο ιστορικό περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν τα πολιτικά του πιστεύω, στο λόγιο κλίμα του φαναριωτισμού εντός του οποίου ανδρώθηκε και στην επαφή του με την ευρωπαϊκή σκέψη η οποία επηρέασε σημαντικά το νεωτερικό του πνεύμα. Αναφέρονται οι σημαντικότεροι σταθμοί της διαδρομής του από τη Ζαγορά στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στο Βουκουρέστι και στη Βιέννη, όπου οργάνωσε το επαναστατικό του κίνημα, εξέδωσε τα βιβλία του, όπως το «Φυσικής Απάνθισμα» και το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», και τύπωσε τους «χάρτες» και τους περίφημους «θούριους». Στη συνέχεια μνημονεύεται η μετάβασή του στην Τεργέστη, η σύλληψή του από τις αυστριακές Αρχές, η φυλάκισή του με την κατηγορία της οργάνωσης επαναστατικού σχεδίου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η θανάτωσή του το 1798. Με τον θάνατό του επισημαίνεται ότι έθεσε τα θεμέλια μιας νέας πορείας στο απελευθερωτικό ζήτημα απέναντι στην οθωμανική κυριαρχία. Στο επίπεδο της πολιτικής διοίκησης, παρατίθενται οι φιλελεύθερες απόψεις του ΡΗΓΑ για δημοκρατική διακυβέρνηση, οι οποίες διαπνέονταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ μιλά για τη συνεισφορά του μέσα από το επαναστατικό τραγούδι. Τέλος, ο ιστορικός ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΦΥΡΟΕΡΑΣ αναφέρεται στην πρόσληψη του ΡΗΓΑ στη σύγχρονη εποχή, στην επικαιρότητα του έργου του και στην επίδραση που άσκησε το όραμα και η μορφή του στις μετέπειτα γενιές.

ΠΗΓΗ: Δ.Τ.